Eνδιαφέρον αλλά και πολλά ερωτηματικά προκαλεί η απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης να θέσει κανόνες στο RDS [4], το σύστημα μετάδοσης πληροφοριών μέσω ραδιοφώνου που εμφανίζονται στις ψηφιακές οθόνες των αναλογικών ραδιοφώνων FM. Το εν λόγω σύστημα αποτελεί μια σημαντική τεχνολογική εξέλιξη, η οποία μάλιστα χρήζει διευθέτησης και οργάνωσης σε επίπεδο κράτους. Γι' αυτό το λόγο θεωρούμε ότι η επέμβαση του ΕΣΡ βρίσκεται σε καλό δρόμο και ότι θα έπρεπε να έχει συμβεί δεκαετίες νωρίτερα. Ωστόσο, στο σχέδιο οδηγίας το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης, θεωρούμε ότι υπάρχουν πάρα πολλά προβληματικά σημεία, λάθος κατευθύνσεις, έως και τεχνικά λάθη. Τις παρατηρήσεις μας τις αναλύουμε στη συνέχεια.

RDS σε όλους τους σταθμούς μέσα σε τρεις μήνες

Το πρώτο και κύριο σημείο της συγκεκριμένης οδηγίας, αν τη διαβάζουμε σωστά, αποτελεί η απαίτηση να ενεργοποιηθεί το σύστημα RDS σε όλους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Ελλάδας, και μάλιστα τρεις μήνες μετά την ανακοίνωση της συγκεκριμένης οδηγίας οι οποίοι αναμένεται να συμπληρωθούν περίπου το Φλεβάρη του 2018. Xωρίς να θεωρούμε οτι η συγκεκριμένη απαίτηση του ΕΣΡ είναι σε λανθασμένη κατεύθυνση, καθότι το σύστημα RDS είναι αρκετά βοηθητικό για το ακροατήριο (δείτε και το προηγούμενο άρθρο για τη χρησιμότητα των οπτικών πληροφοριών στο ραδιόφωνο), θεωρούμε ότι η απαίτηση για την ενεργοποίηση του μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα είναι τεχνικά ανέφικτηκαι ενδεχομένως να δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στους μικρούς ραδιοφωνικούς σταθμούς οι οποίοι δεν έχουν την τεχνική αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αναβαθμίσουν τα συστήματα εκπομπή τους μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα εν μέσω κρίσης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι με βάση τις εκτιμήσεις μας τουλάχιστον το ένα τρίτο των ραδιοφωνικών σταθμών της Ελλάδας δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή RDS, ενώ είναι γνωστό ότι η τεχνολογία δεν είναι πάντα συμβατή με τους υπάρχοντες πομπούς και πολλοί ραδιοσταθμοί ίσως χρειάζεται να αντικαταστήσουν συνολικά τον υπάρχοντα πομπό τους.

8ψήφιος ακαταλαβίστικος κωδικός σε κύρια και στατική προβολή

Το δεύτερο σημείο το οποίο εγείρει ερωτηματικά αποτελεί την απαίτηση για μια στατική εμφάνιση ενός οκταψήφιου κωδικού στο πεδίο PS. Το συγκεκριμένο πεδίο αφορά την κύρια πληροφορία που βλέπει στην οθόνη του ολόκληρο το χρόνο ο ακροατής, τα περισσότερα ραδιόφωνα με μικρή οθόνη εμφανίζουν μόνο αυτήν την πληροφορία, ενώ άλλα ραδιόφωνα (κυρίως αυτοκινήτου) αποθηκεύουν το όνομα από το PS στις αποθηκευμένες μνήμες του δέκτη, δίπλα στο κουμπί του σταθμού. Το πεδίο PS έχει μέγεθος όντως 8 ψηφία τα οποία με βάση τον ορισμό της συγκεκριμένης τεχνολογικής πλατφόρμας θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται για να δηλώνουν την ταυτότητά του σταθμού. Ωστόσο δεδομένου ότι το συγκεκριμένο πεδίο τυγχάνει τόσο μεγάλης προσοχής από τον ακροατή, δεν θεωρούμε χρήσιμη την πρόταση του ΕΣΡ να υπάρχει ένας ακαταλαβίστικος οκταψήφιος κωδικός οποίος θα περιλαμβάνει μόνο τέσσερα γράμματα από το όνομα του ραδιοφωνικού σταθμού και τέσσερα αριθμητικά ψηφία από τον αριθμό της βεβαίωσης νόμιμης λειτουργίας του.

Παρότι ο συγκεκριμένος κωδικός φαίνεται να έχει μοναδική ύπαρξη σε πανελλαδικό επίπεδο, δεν θεωρούμε ότι ο σκοπός του συγκεκριμένου πεδίου έχει κάποια λογική πανελλαδικής μοναδικής ταυτοποίησης, αλλά θα έπρεπε να διαθέτει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες ώστε ο ακροατής να μπορεί να αναγνωρίσει το ραδιοφωνικό σταθμό με το που συντονίζεται, πριν ακόμη μεταδοθεί το ηχητικό σποτάκι ταυτότητάς του, κάτι το οποίο είναι ανέφικτο με κωδικές ονομασίες τύπου MELO1718. Βέβαια, η δημιουργία ενός μοναδικού αριθμού κωδικού ραδιοφωνικό σταθμό μας θυμίζει αρκετά το σύστημα που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ, όπου κάθε σταθμός ραδιοφωνικός ταυτοποιείται με μία σειρά από γράμματα του αλφαβήτου. Ωστόσο, ένα τέτοιο σύστημα είναι τελείως ξένο τόσο για την Ευρώπη όσο και για την ελληνική πραγματικότητα. Τα πρώτα 8 γράμματα του κυρίως ονόματος του σταθμού σε στατική εμφάνιση, ή κάποια σύντμηση του ονόματος θα ήταν κατά τη γνώμη μας ιδανική.

Ένα θετικό στοιχείο που βέβαια φαίνεται να προκύπτει , σε σχέση με το πεδίο PS, είναι η απαίτηση το μήνυμα που εμφανίζεται να είναι στατικό. Αυτό αποτελεί μία αντίθεση σε σχέση με την τακτική που χρησιμοποιούν τις τελευταίες δεκαετίες οι περισσότεροι ραδιοφωνικοί σταθμοί της Ελλάδας, δηλαδή να μεταδίδονται διαφόρων ειδών πληροφορίες στο πεδίο PS, μεταξύ των οποίων τίτλοι τραγουδιών τηλεφωνικοί αριθμοί, e-mail και διαφημίσεις, προκαλώντας μία συνεχή ροή των γραμμάτων που εμφανίζονται στο συγκεκριμένο πεδίο. H ροή των γραμμάτων στο συγκεκριμένο πεδίο δεν ενθαρρύνεται από το πρωτόκολλο του RDS, και απαγορεύεται σε πολλές χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης όπου αυτό εφαρμόζεται, μεταξύ άλλων γιατί είναι επικίνδυνη στην οδήγηση. Έτσι η θεσμοθέτηση ενός στατικού πεδίου είναι κατά τη γνώμη μας είναι σε θετική κατεύθυνση αφού υπάρχει στο πρωτόκολλο και το πεδίο RT (δηλαδή ραδιοφωνικό κείμενο), το οποίο έχει σχεδιαστεί για να μεταδίδει αυτές τις πληροφορίες προς δέκτες που έχουν μεγάλη οθόνη και την ικανότητα να τις εμφανίσουν.

Αγνοείται πλήρως το πεδίο PI που θα 'πρεπε να είναι το πεδίο ταυτότητας

Το τρίτο σημείο το οποίο θεωρούμε εξαιρετικά περίεργο, αποτελεί το γεγονός ότι ενώ το ΕΣΡ φαίνεται να δίνει προτεραιότητα στις διαδικασίες ταυτοποίησης των ραδιοφωνικών σταθμών, αγνοεί πλήρως το πεδίο PI . Το PI, με βάση το πρωτόκολλο του RDS, είναι το κατ' εξοχήν πεδίο με βάση το οποίο δηλώνεται ένας μοναδικός σχετικά κωδικός του ραδιοφωνικού σταθμού. Το συγκεκριμένο πεδίο αποτελείται από τέσσερα ψηφία του δεκαεξαδικό συστήματος, τα οποία αν συνδυαστούν μπορούν να ταυτοποιήσουν περίπου 60.000 διαφορετικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς (οι οποίοι περιορίζονται βέβαια σε αρκετά λιγότερους με βάση τους διαφορετικούς κανόνες που ισχύουν για την ταξινόμηση των συγκεκριμένο ψηφίων). Τα συγκεκριμένα ψηφία μέχρι στιγμής τοποθετούνται με πρωτοβουλία των τεχνικών των ραδιοφωνικών σταθμών σε αρκετές περιπτώσεις κρατώντας μια γενικότερη συνοχή, δε λείπουν όμως και περιστατικά που η επιλογή των αριθμών είναι τελείως τυχαία και αρκετά εσφαλμένη, δημιουργώντας μάλιστα προβλήματα επανασυντονισμού ραδιοφωνικών δεκτών σε λάθος συχνότητες. Μας κάνει λοιπόν εντύπωση που το ΕΣΡ δεν μπήκε στην διαδικασία να θεσμοθετήσει κανόνες για το συγκεκριμένο πεδίο ταυτότητας ραδιοφωνικού σταθμού, το οποίο θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες η αρμόδια επιτροπή έχει θεσμοθετήσει έναν μαθηματικό τύπο με τον οποίο κάθε ραδιοφωνικός σταθμός μπορεί να υπολογίσει αυτόματα το συγκεκριμένο μοναδικό κωδικό ταυτότητας με βάση την άδειά του. Το δικό μας ΕΣΡ προσπάθησε να κάνει κάτι τέτοιο αλλά αστόχησε, αφού εστίασε στο πεδίο PS.

Το βασίλειό μου για έναν δέκτη που να εμφανίζει ελληνικά

Το τελευταίο σημείο, το οποίο μας προκαλεί εντύπωση, και θα μπορούσε να είναι ενδεχομένως και ένα τεχνικό λάθος, αποτελεί η αναφορά ότι στο πεδίο ραδιοφωνικού κειμένου (RT) μπορούν να καταγράφονται πληροφορίες τόσο με λατινικούς όσο και με ελληνικούς χαρακτήρες. Ωστόσο το πρωτόκολλο RDS της γενιάς 1, με το οποίο είναι εξοπλισμένη περισσότεροι ραδιοφωνικοί δέκτες, δεν υποστηρίζει την εμφάνιση των ελληνικών χαρακτήρων. H συγκεκριμένη δυνατότητα δίνεται στο πρωτόκολλο γενιάς 2, το οποίο όμως δεν υποστηρίζεται από πολλούς ραδιοφωνικούς δέκτες. Η χρήση ελληνικών χαρακτήρων, παρότι θα ήταν ιδανική, θα έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί ακροατές να βλέπουν στους δέκτες τους ακαταλαβίστικα γράμματα αντί για τις πληροφορίες που θα περίμεναν.

Αυτές είναι οι πρώτες αρκετά επικριτικές εντυπώσεις μας για την πρόταση του ΕΣΡ. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι μόλις η αρχή της δημόσιας διαβούλευσης και είμαστε σίγουροι ότι ραδιοφωνικοί σταθμοί θα είναι εγείρουν πολλές και διαφορετικές ενστάσεις, πολλές από τις οποίες πιθανότατα κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τις δικές μας παρατηρήσεις. Οπότε αναμένουμε να δούμε τι θα προκύψει από τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης για να ξέρουμε πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο της ψηφιακής μετάδοσης πληροφοριών μέσα από τις οθόνες του αναλογικού ραδιοφώνου.